Dobrze jest w Łagwach i Jastrzębnikach, ale nojlepiej u nos w Rudnikach!

W sobotę 7 września 2024 r. w Wiejskim Domu Kultury w Rudnikach miało miejsce spotkanie członków TPPW KO. Nasze Towarzystwo organizowało już spotkania w Dakowach Mokrych, Porażynie i Urbanowie. Tym razem wybrano Rudniki. Wybór nieprzypadkowy. To z małej, podopalenickiej wioski, której historia sięga końca XIV wieku, według badań przeprowadzonych przez dr. Bogumiła Wojcieszaka w zrywach narodowościowych XIX i XX wieku udział wzięło 25 mieszkańców. W Powstaniu Wielkopolskim 1918/1919 walczyło 17 rudniczan. Historię przypomniała prezes Koła Opalenica Lidia Szwechłowicz. Minutą ciszy uczczono poległych, pomordowanych i zmarłych bojowników o wolną Polskę. Również z ust prezes usłyszeliśmy historię lokalnego Zespołu.

W działania na rzecz zachowania polskości wpisuje się 47.letnia działalność Zespołu Ludowego „Rudniczoki”. Dziękowaliśmy za to, że przez prawie pół wieku pielęgnowali piękno naszej rodzimej mowy – gwary poznańskiej. Ten skarb narodowy definiuje naszą Małą Ojczyznę. Wpisuje się w historię i tę, przez wielkie „H” pisaną, jak i przez małe „h”. Ten piękny obraz: stroje, tańce, muzyka, słowo mówione i śpiewane, treści nimi przekazywaliście – to troska o Naród, Polskę i naszą Wielkopolskę. Występ Zespołu potwierdził ten obraz „Rudniczoków”. Motywem przeplatającym się przez występ była przyśpiewka: „Dobrze jest w Łagwach i Jastrzębnikach, ale nojlepiej u nos w Rudnikach!”

Po ich występie przyszedł czas na prezentację młodego pokolenia. Uczniowie Szkoły Podstawowej im. A i Wł Niegolewskich w Rudnikach przedstawili krótki program artystyczny. Po wystąpieniach zaproszonych gości: burmistrza Opalenicy Tomasza Szulca, wiceprezesa ZG TPPW dr. Zdzisława Kościańskiego, przedstawicieli opalenickiego UTW oraz sołtysa nastąpił wyczekiwany przez zebranych moment: Cantate Patriae. Poprowadził je wiceburmistrz Opalenicy, członek Koła, Paweł Jakubowski, a akompaniował akordeonista Zespołu. Gromki śpiew pieśni i  piosenek patriotycznych zjednoczył ponad 80 zebranych osób. Cieszy fakt, że byli wśród nich młodzi mieszkańcy wioski. Podczas spotkania w szeregi TPPW przyjęto kolejnego członka. Prezes Lidia Szwechłowicz zaproponowała, aby uczcić pamięć rudnickich bohaterów na pamiątkowej tablicy. Pomysł zaaprobował burmistrz Tomasz Szulc. Inicjatywę pozostawiamy ich potomkom.

Jolanta Horowska

 

W Żabikowie i Luboniu

13 kwietnia 2024 r. członkowie opalenickiego Koła TPPW oraz studenci UTW uczestniczyli we wspólnym wyjeździe do  Muzeum Martyrologii w Żabikowie i Sanktuarium bł. Edmunda Bojanowskiego w Luboniu.

W trakcie wyjazdu zwiedzaliśmy niemiecki obóz karno-śledczy w Żabikowie, który podczas II wojny światowej nosił urzędową nazwę Więzienie Policji Bezpieczeństwa i Wychowawczy Obóz Pracy w Poznaniu-Żabikowie. Rozpoczął funkcjonowanie w kwietniu 1943r. i podlegał poznańskiej placówce gestapo. Obóz był miejscem osadzenia przede wszystkim Polaków z okręgu Rzeszy Kraj Warty, których gestapo oskarżyło o wrogą działalność wobec Trzeciej Rzeszy. Z Żabikowa więźniów deportowano do obozów koncentracyjnych. Obóz został zlikwidowany w nocy z 19 na 20 stycznia 2024 r. Podczas jego likwidacji wymordowano część więźniów, resztę wywieziono drogą kolejową lub prowadzono w „marszu śmierci” w kierunku obozu Sachsenhausen. Kolumna marszowa wyruszyła 20 stycznia, a już 24 stycznia była w Łomnicy, przechodząc m.in. przez Buk i Opalenicę. W Łomnicy zabito 17 więźniów. Mieszkańcy pochowali ich we wspólnej leśnej mogile. W br. 24 stycznia Gmina Zbąszyń odsłoniła w łomnickim lesie pomnik pamięci bezimiennych ofiar „marszu śmierci”.

Następnie odwiedziliśmy Sanktuarium bł. Edmunda Bojanowskiego, gdzie przewodnikiem była Siostra Służebniczka Klaudia Grochowska. Opowiedziała o życiu, powołaniu i czynach bł. Edmunda Bojanowskiego. Dowiedzieliśmy się, że był człowiekiem „modlitwy i czynu”, założył pierwsze na ziemiach polskich ochronki dla dzieci, a później zgromadzenie zakonne Służebniczek Najświętszej Maryi Panny. Bojanowski to także literat, poeta, tłumacz, publicysta, wydawca, miłośnik i badacz folkloru, działacz kulturalny, społeczny i charytatywny. Beatyfikacji Edmunda Bojanowskiego dokonał Ojciec Święty Jan Paweł II 13 czerwca 1999r.   w Warszawie. W Domu Generalnego Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny – Wielkopolskich w Luboniu grupa posiliła się domowym obiadem. Zainteresowani mogli zakupić w klasztornym sklepiku książkę „Surdut czy rewerenda. Opowieść o bł. Edmundzie Bojanowskim” Amelii Szafrańskiej.

Jak to dawniej bywało

W ramach współpracy opalenickiego Koła TPPW z drużynami zuchów i harcerzy ze Szkoły Podstawowej w Opalenicy 9 i 11 kwietnia 2024 r. odbyły się zajęcia poświęcone gwarze poznańskiej i życiu w dawnej wsi. Zajęcia poprowadziły Małgorzata Dudek i Monika Kotlarek. Na początku wszyscy obejrzeli film z występu Wiktorii Ćwielong uczennicy klasy piątej Szkoły Podstawowej w Urbanowie, która w stroju ludowym opowiadała w gwarze poznańskiej o tym, jak dawniej pracowano, jak toczyło się życie na wsi i jakich sprzętów używano w życiu codziennym. Potem wszyscy mieli okazję obejrzeć i sprawdzić działanie żelazka z duszą, kołowrotka i lampy naftowej. Można też było zrobić pranie na tarce, zmielić kawę młynkiem z korbką i utrzeć ciasto w makutrze.

Uczestnicy spotkania poznali wiele słów w gwarze poznańskiej, próbowali odczytać ich znaczenia w języku polskim. Dużym wyzwaniem było czytanie wiersza „Lokomotywa” w gwarze poznańskiej. Z wielkim zainteresowaniem spotkały się dawne zabawy: „Klipy”, kulanie felgi, „Sznajdery”, „Banioki”, „Zośka”, „Cymbergaj” i inne.

Na zakończenie wszyscy uraczyli się „bombonami” i obejrzeli „Słownik gwary poznańskiej. Z naszego na polski z polskiego na nasze” autorstwa Waldemara Wierzby. Spotkania upłynęły w miłej i pełnej humoru atmosferze.

Walne zebranie

We wtorek 27 lutego 2024 r. odbyło się walne zebranie sprawozdawczo – wyborcze Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 Koła w Opalenicy. Gośćmi spotkania byli: Tadeusz Musiał Prezes Zarządu Głównego TPPW, Piotr Wojtczak Sekretarz Generalny ZG TPPW, Tomasz Szulc Burmistrz Opalenicy, Paweł Jakubowski z-ca Burmistrza, Bogdan Rościszewski członek Zarządu Koła we Lwówku, Elżbieta Adamczewska Dziekan UTW oraz Sabina Kuderemska Przewodnicząca Koła PZERiI w Opalenicy.

W czasie spotkania Tadeusz Musiał Prezes w uznaniu zasług w propagowaniu pamięci o powstaniu wielkopolskim wręczył Elżbiecie Radnieckiej srebrną Odznakę Honorową „Wierni Tradycji”.

Rodziny powstańców wielkopolskich 1918/1919 Franciszka Bręczewskiego, Franciszka Gierlińskiego, Antoniego Kozy i Józefa Tuliszki otrzymały pamiątkowe medale „Powstaniec Wielkopolski” do oznakowania mogił swoich bohaterskich przodków. Znakowanie mogił odbywało się w ramach projektu Lokalnej Grupy Działania KOLD „Powstanie Wielkopolskie 1918/1919 – Pamiętamy – kontynuujemy”. Na terenie naszej gminy realizacją projektu zajmowała się Szkoła Podstawowa im. Powstańców Ziemi Opalenickiej w Urbanowie.

Nową członkinią Koła została Urszula Radniecka.

Po przedstawieniu sprawozdań Zarządu i Komisji Rewizyjnej za minioną kadencję, zebrani członkowie Koła w drodze uchwały udzielili Zarządowi absolutorium. Następnie wybrano nowy Zarząd i członków Komisji Rewizyjnej na kadencję 2024 – 2029. W skład Zarządu weszli: Małgorzata Dudek, Jolanta Horowska, Wanda Kałek, Renata Knop, Krzysztof Primke, Elżbieta Radniecka i Lidia Szwechłowicz. Komisję Rewizyjną tworzą Anna Primke, Irena Jastrząb i Dominik Dyderski.

Lidia Szwechłowicz

Foto Karolina Knop