Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego
Tradycyjnie do Warszawy 28 grudnia 2024 r. na obchody 106. rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego udała się 40 – osobowa delegacja z gminy Opalenica. Oprócz przedstawicieli Samorządu do stolicy udali się także uczniowie szkół z nauczycielami oraz członkowie lokalnych organizacji. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 Koło w Opalenicy im. Edmunda Klemczaka reprezentowała 6 – osobowa delegacja (Agnieszka, Damian, Mikołaj, Mieszko Mroczek, Wanda Kałek, Mieczysława Kaźmierczak), zaś ze Szkoły Podstawowej im. Powstańców Ziemi Opalenickiej w Urbanowie poczet sztandarowy w składzie: Zuzanna Herzog, Zofia Wamberska, Samuel Thomas (chorąży) oraz nauczyciele Małgorzata Dudek (wiceprezes TPPW) i Marzena Wawrzyniak.
Obchody rozpoczęła uroczysta msza św. w kościele Ojców Dominikanów przy ulicy Freta. Następnie uroczystości przeniosły się na Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego, gdzie delegacje złożyły kwiaty przy Grobie Nieznanego Żołnierza. Obchody zakończyły się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach przy pomniku Powstańców Wielkopolskich i Śląskich. Była to niewątpliwie lekcja patriotyzmu dla nas wszystkich.
Tekst: Małgorzata Dudek
Zdjęcia: Jagoda Haloszka i Marzena Wawrzyniak
Iskry Niepodległej
Już niedługo na boisku przy Ochotniczej Straży Pożarnej ul. Młyńskiej zaparkuje specjalny pojazd z naczepą z ekspozycją „Iskry Niepodległej”. I znów nowa technologia stanie w służbie historii. Zapraszamy!!!
Zwiedzanie mobilnej wystawy jest całkowicie bezpłatne! Wszystkich Mieszkańców naszej gminy i okolic zapraszamy od 24-26 listopada. W niedzielę dla Mieszkańców pokazy będą trwały od 9:00 do 17:00, w poniedziałek natomiast odbędą się od 14:30 – 17:00. Dla Szkół po wcześniejszym zapisaniu się spotkania przewidziane są w poniedziałek i wtorek od 9:00 – 14:30.
XXX.lecie obecności Koła TPPW im. Edmunda Klemczaka w Opalenicy
W czwartek, 7 listopada 2024 r., świętowaliśmy 30. lat działalności Koła w Opalenicy. Pięć lat temu minęło ćwierćwiecze jego obecności i działalności na ziemi opalenickiej. Można zadać sobie pytanie: „Po co nam TPPW?” Po co wspominać historię, rozpamiętywać czas miniony? Odpowiedź znajdziemy w słowach papieża – Polaka: „Słowo «Ojczyzna» posiada dla nas takie znaczenie pojęciowe i uczuciowe zarazem, którego, zdaje się, nie znają inne narody Europy i świata. Te zwłaszcza, które nie doświadczyły takich jak nasz Naród dziejowych strat, krzywd i zagrożeń”. I tak działalność Koła TPPW, które określa Statut, jest widocznym znakiem sztafety pokoleń Polaków odpowiedzialnych za los Ojczyzny, świadomych poniesionych ofiar, jak i wpływu na tych, którzy przyjdą po nas.
Zaproszeni goście, jak i zebrani członkowie TPPW, byli świadkami przyznania Odznaki Honorowej „Wierni Tradycji” naszemu Kołu. Przyznawana jest ona za wybitne zasługi w upowszechnianiu wiedzy i pamięci o Powstaniu Wielkopolskim. 4 stycznia 2016 r. za wychowanie młodzieży w duchu patriotyzmu uhonorowano Gimnazjum im. Generała Kazimierza Sosnkowskiego w Opalenicy. Zaszczytu tego dostąpił także kierowany przez Lidię Wachońską zespół „Wiaruchna” z Urbanowa w dniu 15 lutego 2019 r. Teraz przyszedł czas na Koło im. Edmunda Klemczaka w Opalenicy. Udekorowania dokonali przedstawiciele Zarządu Głównego TPPW Tadeusz Musiał – prezes, Wawrzyniec Wierzejewski i dr Zdzisław Kościański- wiceprezesi, Piotr Wojtczak – sekretarz generalny.
Możemy poszczycić się tym, że jesteśmy najliczniejszym Kołem w Stowarzyszeniu nie tylko w Wielkopolsce, ale i w Polsce. Wiedziemy prym w formie prowadzonych spotkań (Spotkania Rodzin Powstańczych, Cantate Patriae, wyjazdy historyczno-integracyjne, majówki), ale również jako pierwsi powołaliśmy kapelana – jest nim o. dr. Alojzy Pańczak OFM. Więcej o historii Koła można było usłyszeć w wystąpieniu sekretarz Jolanty Horowskiej.
Wystąpienie dr. Zdzisława Kościańskiego pozwoliło spojrzeć na działalność Stowarzyszenia w kontekście obecnych zmian społecznych. Goście składając gratulacje za różnorakość podejmowanych inicjatyw utwierdzili nas w potrzebie ich podejmowania i angażowania nie tylko swoich członków, ale również mieszkańców gminy. Ciekawa prezentacja z wykorzystaniem sztucznej inteligencji przygotowana przez Jagodę Haloszkę i dr. Bogumiła Wojcieszka w oparciu o biogramy powstańców wielkopolskich z Opalenicy zebrane przez opalenickiego i nowotomyskiego historyka pozwoliła na spojrzenie na bohaterów insurekcji 1918/1919 jako na żywe osoby.
Dziękując za współpracę m.in. z Urzędem Miejskim, CKiB, UTW, PZERiI, prowadząca uroczystość wiceprezes Małgorzata Dudek zaprosiła zebranych na kawę i symboliczny tort ofiarowany przez sponsorów Irenę i Jacka Kaźmierczaków – Cukiernia w Urbanowie oraz Jana Adamczewskiego, członka Koła. Spotkanie uświetnił występ Zespołu Polanie z Trzcianki.
Jolanta Horowska
zdjęcia Karolina Knop
Dobrze jest w Łagwach i Jastrzębnikach, ale nojlepiej u nos w Rudnikach!
W sobotę 7 września 2024 r. w Wiejskim Domu Kultury w Rudnikach miało miejsce spotkanie członków TPPW KO. Nasze Towarzystwo organizowało już spotkania w Dakowach Mokrych, Porażynie i Urbanowie. Tym razem wybrano Rudniki. Wybór nieprzypadkowy. To z małej, podopalenickiej wioski, której historia sięga końca XIV wieku, według badań przeprowadzonych przez dr. Bogumiła Wojcieszaka w zrywach narodowościowych XIX i XX wieku udział wzięło 25 mieszkańców. W Powstaniu Wielkopolskim 1918/1919 walczyło 17 rudniczan. Historię przypomniała prezes Koła Opalenica Lidia Szwechłowicz. Minutą ciszy uczczono poległych, pomordowanych i zmarłych bojowników o wolną Polskę. Również z ust prezes usłyszeliśmy historię lokalnego Zespołu.
W działania na rzecz zachowania polskości wpisuje się 47.letnia działalność Zespołu Ludowego „Rudniczoki”. Dziękowaliśmy za to, że przez prawie pół wieku pielęgnowali piękno naszej rodzimej mowy – gwary poznańskiej. Ten skarb narodowy definiuje naszą Małą Ojczyznę. Wpisuje się w historię i tę, przez wielkie „H” pisaną, jak i przez małe „h”. Ten piękny obraz: stroje, tańce, muzyka, słowo mówione i śpiewane, treści nimi przekazywaliście – to troska o Naród, Polskę i naszą Wielkopolskę. Występ Zespołu potwierdził ten obraz „Rudniczoków”. Motywem przeplatającym się przez występ była przyśpiewka: „Dobrze jest w Łagwach i Jastrzębnikach, ale nojlepiej u nos w Rudnikach!”
Po ich występie przyszedł czas na prezentację młodego pokolenia. Uczniowie Szkoły Podstawowej im. A i Wł Niegolewskich w Rudnikach przedstawili krótki program artystyczny. Po wystąpieniach zaproszonych gości: burmistrza Opalenicy Tomasza Szulca, wiceprezesa ZG TPPW dr. Zdzisława Kościańskiego, przedstawicieli opalenickiego UTW oraz sołtysa nastąpił wyczekiwany przez zebranych moment: Cantate Patriae. Poprowadził je wiceburmistrz Opalenicy, członek Koła, Paweł Jakubowski, a akompaniował akordeonista Zespołu. Gromki śpiew pieśni i piosenek patriotycznych zjednoczył ponad 80 zebranych osób. Cieszy fakt, że byli wśród nich młodzi mieszkańcy wioski. Podczas spotkania w szeregi TPPW przyjęto kolejnego członka. Prezes Lidia Szwechłowicz zaproponowała, aby uczcić pamięć rudnickich bohaterów na pamiątkowej tablicy. Pomysł zaaprobował burmistrz Tomasz Szulc. Inicjatywę pozostawiamy ich potomkom.
Jolanta Horowska
W Żabikowie i Luboniu
13 kwietnia 2024 r. członkowie opalenickiego Koła TPPW oraz studenci UTW uczestniczyli we wspólnym wyjeździe do Muzeum Martyrologii w Żabikowie i Sanktuarium bł. Edmunda Bojanowskiego w Luboniu.
W trakcie wyjazdu zwiedzaliśmy niemiecki obóz karno-śledczy w Żabikowie, który podczas II wojny światowej nosił urzędową nazwę Więzienie Policji Bezpieczeństwa i Wychowawczy Obóz Pracy w Poznaniu-Żabikowie. Rozpoczął funkcjonowanie w kwietniu 1943r. i podlegał poznańskiej placówce gestapo. Obóz był miejscem osadzenia przede wszystkim Polaków z okręgu Rzeszy Kraj Warty, których gestapo oskarżyło o wrogą działalność wobec Trzeciej Rzeszy. Z Żabikowa więźniów deportowano do obozów koncentracyjnych. Obóz został zlikwidowany w nocy z 19 na 20 stycznia 2024 r. Podczas jego likwidacji wymordowano część więźniów, resztę wywieziono drogą kolejową lub prowadzono w „marszu śmierci” w kierunku obozu Sachsenhausen. Kolumna marszowa wyruszyła 20 stycznia, a już 24 stycznia była w Łomnicy, przechodząc m.in. przez Buk i Opalenicę. W Łomnicy zabito 17 więźniów. Mieszkańcy pochowali ich we wspólnej leśnej mogile. W br. 24 stycznia Gmina Zbąszyń odsłoniła w łomnickim lesie pomnik pamięci bezimiennych ofiar „marszu śmierci”.
Następnie odwiedziliśmy Sanktuarium bł. Edmunda Bojanowskiego, gdzie przewodnikiem była Siostra Służebniczka Klaudia Grochowska. Opowiedziała o życiu, powołaniu i czynach bł. Edmunda Bojanowskiego. Dowiedzieliśmy się, że był człowiekiem „modlitwy i czynu”, założył pierwsze na ziemiach polskich ochronki dla dzieci, a później zgromadzenie zakonne Służebniczek Najświętszej Maryi Panny. Bojanowski to także literat, poeta, tłumacz, publicysta, wydawca, miłośnik i badacz folkloru, działacz kulturalny, społeczny i charytatywny. Beatyfikacji Edmunda Bojanowskiego dokonał Ojciec Święty Jan Paweł II 13 czerwca 1999r. w Warszawie. W Domu Generalnego Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny – Wielkopolskich w Luboniu grupa posiliła się domowym obiadem. Zainteresowani mogli zakupić w klasztornym sklepiku książkę „Surdut czy rewerenda. Opowieść o bł. Edmundzie Bojanowskim” Amelii Szafrańskiej.
Jak to dawniej bywało
W ramach współpracy opalenickiego Koła TPPW z drużynami zuchów i harcerzy ze Szkoły Podstawowej w Opalenicy 9 i 11 kwietnia 2024 r. odbyły się zajęcia poświęcone gwarze poznańskiej i życiu w dawnej wsi. Zajęcia poprowadziły Małgorzata Dudek i Monika Kotlarek. Na początku wszyscy obejrzeli film z występu Wiktorii Ćwielong uczennicy klasy piątej Szkoły Podstawowej w Urbanowie, która w stroju ludowym opowiadała w gwarze poznańskiej o tym, jak dawniej pracowano, jak toczyło się życie na wsi i jakich sprzętów używano w życiu codziennym. Potem wszyscy mieli okazję obejrzeć i sprawdzić działanie żelazka z duszą, kołowrotka i lampy naftowej. Można też było zrobić pranie na tarce, zmielić kawę młynkiem z korbką i utrzeć ciasto w makutrze.
Uczestnicy spotkania poznali wiele słów w gwarze poznańskiej, próbowali odczytać ich znaczenia w języku polskim. Dużym wyzwaniem było czytanie wiersza „Lokomotywa” w gwarze poznańskiej. Z wielkim zainteresowaniem spotkały się dawne zabawy: „Klipy”, kulanie felgi, „Sznajdery”, „Banioki”, „Zośka”, „Cymbergaj” i inne.
Na zakończenie wszyscy uraczyli się „bombonami” i obejrzeli „Słownik gwary poznańskiej. Z naszego na polski z polskiego na nasze” autorstwa Waldemara Wierzby. Spotkania upłynęły w miłej i pełnej humoru atmosferze.
Walne zebranie
We wtorek 27 lutego 2024 r. odbyło się walne zebranie sprawozdawczo – wyborcze Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 Koła w Opalenicy. Gośćmi spotkania byli: Tadeusz Musiał Prezes Zarządu Głównego TPPW, Piotr Wojtczak Sekretarz Generalny ZG TPPW, Tomasz Szulc Burmistrz Opalenicy, Paweł Jakubowski z-ca Burmistrza, Bogdan Rościszewski członek Zarządu Koła we Lwówku, Elżbieta Adamczewska Dziekan UTW oraz Sabina Kuderemska Przewodnicząca Koła PZERiI w Opalenicy.
W czasie spotkania Tadeusz Musiał Prezes w uznaniu zasług w propagowaniu pamięci o powstaniu wielkopolskim wręczył Elżbiecie Radnieckiej srebrną Odznakę Honorową „Wierni Tradycji”.
Rodziny powstańców wielkopolskich 1918/1919 Franciszka Bręczewskiego, Franciszka Gierlińskiego, Antoniego Kozy i Józefa Tuliszki otrzymały pamiątkowe medale „Powstaniec Wielkopolski” do oznakowania mogił swoich bohaterskich przodków. Znakowanie mogił odbywało się w ramach projektu Lokalnej Grupy Działania KOLD „Powstanie Wielkopolskie 1918/1919 – Pamiętamy – kontynuujemy”. Na terenie naszej gminy realizacją projektu zajmowała się Szkoła Podstawowa im. Powstańców Ziemi Opalenickiej w Urbanowie.
Nową członkinią Koła została Urszula Radniecka.
Po przedstawieniu sprawozdań Zarządu i Komisji Rewizyjnej za minioną kadencję, zebrani członkowie Koła w drodze uchwały udzielili Zarządowi absolutorium. Następnie wybrano nowy Zarząd i członków Komisji Rewizyjnej na kadencję 2024 – 2029. W skład Zarządu weszli: Małgorzata Dudek, Jolanta Horowska, Wanda Kałek, Renata Knop, Krzysztof Primke, Elżbieta Radniecka i Lidia Szwechłowicz. Komisję Rewizyjną tworzą Anna Primke, Irena Jastrząb i Dominik Dyderski.
Lidia Szwechłowicz
Foto Karolina Knop
